Soul Searching #23: lekker nieuwsgierig

Hoihoi, wat leuk dat je mijn blog leest. Dit artikel is onderdeel van een reeks artikelen waarin ik mijn zoektocht naar zingeving met jou deel. De afgelopen weken ben ik steeds vaker bezig met het ad-hoc beantwoorden van de vraag ‘Hoe voel ik me nu?’. Soms neem ik een momentje om bij mezelf ‘in te checken’, d.w.z. dan probeer ik even te voelen wat er in mijn lichaam gebeurt. Voel ik een pijntje? Kan ik mijn tenen voelen? Ben ik blij? Voel ik me gestresst? Dat soort dingen dus.

Een andere situatie waar ik alert op ben, is die waar ik me realiseer dat ik iets meer dan gemiddeld voel. Meestal is dat dus iets van blijdschap, of ergernis, of boosheid. Geheel toevallig had ik gisteren een lezing waarbij dit twee keer gebeurde, en het leek me leuk om jullie eens mee te nemen in mijn ervaringen van die dag.

Het was gisteren zondag, en ik had me aangemeld bij een lezing rondom het onderwerp ‘kunst en spiritualiteit’. Lekker vaag dus, en precies waar ik van hou 🙂 De lezing was uiteindelijk erg boeiend, en had eigenlijk twee onderdelen. Het eerste deel ging over complexe systemen, en betoogde dat systemen als de wereld waar wij leven, en als ons lichaam, fundamenteel complex zijn. Het is dus niet (of nog niet?) mogelijk om een soort wetenschappelijk sluitende beschrijving van het systeem te geven.

De spreker maakte in zijn betoog gebruik van het ‘double slit experiment‘, een natuurkundig experiment waarbij men laat zien dat een waar te nemen object wordt beinvloed door de waarnemer. Het is een fascinerend stukje natuurkunde, en het leidt tot fundamentele vragen. Zo ook bij mij, tijdens de presentatie. In essentie suggereerde de spreker dat ik niet bestond, en dat datgene wat ik als ‘ik’ beschouw, onderdeel is van een grotere vorm van bewustzijn.

Ik heb hier toevallig in mijn Soul Searching reeks ook al tijd aan besteed, en het is echt fascinerend. Dat ‘double slit experiment’ gaat ook al mijn inlevingsvermogen te boven: alles wat ik in het dagelijks leven meemaak stelt dat de uitkomst van het experiment anders zou moeten zijn.

Hier wil ik niet teveel op de inhoud van de presentatie ingaan, maar je merkt al aan mijn woordkeuze dat ik behoorlijk enthousiast was. Sterker nog, op dat moment voelde ik in mij een enorme brok verwondering, blijdschap, nieuwsgierigheid, en enthousiasme opkomen. Ik dacht even dat ik zelfs tranen in mijn ogen ging krijgen.

En waarom eigenlijk? Hier zit iets onder, en ik ben benieuwd wat dat is. Laat ik weer eens iets met kernwaarden doen. In plaats van mijn eigen lijstjes te raadplegen, begin ik helemaal opnieuw. Ik heb het eerste online lijstje gepakt dat ik tegenkwam, en daar alle woorden gezocht die ik associeer met bovenstaande gebeurtenis. Dit kwam eruit:

Als ik hier de 3 belangrijkste uit haal, dan hou ik over:

• Nederigheid: ik voelde me opeens een stuk minder belangrijk, en grappig genoeg gaf me dat plezier
• Verbeeldingskracht: kun je nagaan, als het inderdaad waar is wat die man vertelde, dan heeft dat vergaande consequenties. Cool!
• Ontdekken: hoe zou dit werken? Kan ik dit ook nalezen en begrijpen?

Laat ik verder gaan met deel twee van de presentatie. Ter herinnering, het eerste deel ging over complexe systemen, en de spreker eindigde met de suggestie dat sommige complexe systemen te complex zijn om expliciet te kunnen begrijpen en modelleren.

De spreker was arts in de wetenschappelijke wereld, en heeft dus dagelijks te maken met het menselijk lichaam als complex systeem. Hij was erg gecharmeerd van de mogelijkheden van machine learning, dwz de verzameling van technieken die het mogelijk maakt om patronen te ontdekken in (vaak grote sets) gegevens. Ondanks het feit dat de spreker geen grip had op de exacte werking van het menselijk lichaam, was hij dankzij machine learning toch in staat om bepaalde patienten beter te helpen. De computer kon als het ware beter voorspellen hoe het ziektebeeld van de patient zich zou ontwikkelen, dan de arts zelf.

Ik ben bekend met dit fenomeen, en zie zelf ook veel kansen voor deze aanpak van leren. Maar toch zit er de laatste jaren ook wel een wat negatief sentiment aan vast. Ik stelde de spreker een vraag: “Stel dat het algoritme heel goed in staat is om de toekomst te voorspellen. Moeten we dan nog vragen ‘Waarom?’. Ofwel, is het nog van belang om te weten wat het algoritme zoal geleerd heeft tijdens het maken van zijn model van de werkelijkheid?”.

Ik heb geen antwoord op deze vraag, overigens, maar toch merkte ik ter plekke dat het me raakte. Ergens vind ik het beangstigend wanneer we de interesse en nieuwsgierigheid niet hebben om dieper te graven. Niet dat ik dan altijd alles wil weten hoor: ik kan prima navigatie via Google Maps gebruiken zonder me daar angstig bij te voelen. Ik weet eigenlijk niet onder welke omstandigheden ik het prima vind om een computer te laten leren, en wanneer ik het belangrijk vind om mensen te laten leren. Of beiden tegelijkertijd, dat kan ook.

Anyway, ik wil hier niet teveel over schrijven, dus laat ik weer datzelfde lijstje langslopen. Nogmaals, ik probeer dus woorden te vinden die bij het gevoel passen dat ik tijdens de presentatie kreeg. Dit is iets lastiger dan het vorige lijstje, omdat soms juist de afwezigheid van een woord uit de lijst mij triggerde tijdens het verhaal. Dit keer is het lijstje wat korter:

Als ik er weer 3 uithaal, dan hou ik over:

• Inzicht: zoals gezegd, als ik geen inzicht meer krijg omdat de computer in zijn eentje leert, dan vind ik het niet fijn meer. Ik wil weten hoe het werkt!
• Betrouwbaarheid: werkt het altijd, of zijn we simpelweg de situatue nog niet tegengekomen waarin het niet werkt?
• Openheid: soms heb ik het idee dat ik van mezelf nauwelijks kan accepteren dat ik dingen die niet uitlegbaar zijn (ik denk aan intuitief handelen), laat staan dat ik een computer die vrijheid wil geven.

Zoals ik tot nu toe steeds heb als ik met kernwaarden aan de slag ga, voelt het allemaal erg gedwongen en te kort door de bocht. Ik weet niet goed wat ik hier mee moet. Wat me wel opvalt is dat het eerste lijstje veel meer op de as van onzekerheid en exploreren zit. Het tweede lijstje gaat meer naar zekerheid en controle. Grappig, ik heb mijn honger naar kennis nog nooit bekeken als het uitoefenen van een soort controledrang. Eigenlijk is dit helemaal niet grappig!

Maar ja, het zal uiteindelijk wel weer om ‘balans’ draaien. Ik vond het welliswaar nuttig om de emotionele momenten eens nader te bekijken, maar ik kan weinig met de resultaten ervan. Voorlopig laat ik kernwaarden maar weer even links liggen.

Dat was het weer voor vandaag. Hartelijk dank voor het lezen van deze post, en voel je vrij om te connected om LinkedIn als je ervaringen wilt delen, of anderszins iets kwijt wilt over mijn Soul Searching reis. Tot de volgende!