Geplaatst door Welkom, bij alweer de 21e editie van mijn Soul Searching reeks. Ik moet bekennen dat dit al de tweede 21e editie is die ik schrijf, want de vorige heb ik niet gepubliceerd. Soms is dat wat ik produceer toch met name voor mij persoonlijk geschikt, in dit geval als reflectiemateriaal 🙂 Ok, laten we beginnen: vandaag wil ik weer eens iets schrijven over onzekerheid.
Mijn Soul Searching serie heet zo, omdat ik echt met een fundamenteel en diep persoonlijk proces bezig ben. In essentie (denk ik nu) ben ik een switch aan het maken van een ‘predict and control’ (P&C) houding, naar een instelling van ‘experiment and learn’ (E&L). Begrijp me niet verkeerd: het vele nadenken, plannen, en pushen van mijn bekende P&C houding heeft me veel gebracht. Ik heb mooie studies afgerond, leuke werkervaring opgedaan, veel interesses uitgediept, en ik heb fijne mensen om me heen verzameld.
Toch heb ik altijd het idee gehad dat P&C een wat gedwongen en inflexibele levenshouding was. Om de zoveel jaar had ik weer het idee dat ik een mentale slag aan het verliezen was. Ik liep vaak met de gedachte: ‘nog even dit doen, en dan zijn we er’. Dan was er natuurlijk altijd weer het volgende drempeltje, en hop daar ging ik weer. Het plezier van de behaalde resultaten begon steeds minder op te wegen tegen de zwaarte van het proces.
Dit alles is de laatste jaren in een stroomversnelling gekomen. Allereerst werd ik me meer bewust van de laatste zin in de vorige paragraaf. Daarnaast begon ik me ook steeds anders te gedragen. Ik ontdekte nieuwe vaardigheden van mezelf, en begon ermee te experimenteren. Dit gaf me veel energie. Ik kreeg steeds meer interesses, en stukje bij beetje zag ik hoe de toekomst zou kunnen zijn zonder dat ‘krampachtige’. En zag ik ook hoe anders dat was dan mijn oude proces.
Ik dacht eigenlijk simpelweg te kunnen switchen van ‘denken’ naar ‘doen’. Dat bleek lastig te zijn: ik voelde van binnen dat het gewoon niet klopte. In deel 10 schreef ik al dat er iets ontbrak tussen ‘denken’ en ‘doen’: ik moest ook plezier hebben in datgene wat ik doe. Maar ja, daaar liep ik een beetje vast. Bijvoorbeeld: hoe maak je nou het onderscheid tussen ‘ik wil het wel, maar durf het niet’ en ‘ik durf het niet en dus wil ik het niet’? De eerste is simpelweg een drempeltje om over te stappen, en een beetje pushen helpt dan. Het tweede scenario is echt een no-go. Ik heb de oplossing gezocht in het antwoord op de vragen ‘wat vind ik leuk om te doen?’ en ‘wat wil ik?’. Toch loop ik hier steeds vast.
Laat ik het vandaag eens over een andere boeg gooien. Stel, ik zoek bij zowel P&C als E&L een soort basisemotie, welke zou ik dan kiezen? Bij P&C zou ik ‘angst’ kiezen, want het mechanisme lijkt gericht op het managen van risico’s, en dus het mijden van onzekerheid en van de angst die daar als reactie op volgt. Bij E&L zou ik ‘nieuwsgierigheid’ kiezen, al kom ik in lijstjes van emoties vaker het woord ‘verbazing’ tegen. Nou ja, je begrijpt vast wel wat ik bedoel. Het woord ‘nieuwsgierigheid ‘ heeft een hele ander houding ten opzichte van onzekerheid. Hier wordt onzekerheid omarmt, en gebruikt als reden om te experimenteren, proeven, proberen, ervaren, en te evalueren.
De twee emoties ‘angst’ en ‘nieuwsgierigheid’ nemen dus een compleet ander pad als het gaat om omgaan met onzekerheid. Ze geven m.i. erg mooi de intensiteit en de fundamentaliteit (is dit een woord?) aan van de switch die ik aan het maken ben. Het omarmen van onzekerheid brengt een bepaalde mate van angst mee, en daar moet ik nog mee leren omgaan. Mijn default reactie -meestal- is om ervan weg te blijven, dus het onder ogen komen van angsten is best intens.
Ik moet er wel bij zeggen dat ‘angst’ een wat zwaardere lading heeft dan ik eigenlijk bedoel. Soms is mijn reactie op onzekerheid eerder een ‘flink gevoel van ongemak’, en dat is van een hele andere orde dan echte diepgewortelde angst. Die laatste ga ik lekker laten voor wat het is, denk ik 😉 Een groot deel van mijn proces behelst dan ook het gevoelsmatig signaleren van de nuanceverschillen in de mates van ‘angst’ die ik ervaar.
Hiervoor sprak ik steeds over een ‘switch’, maar al schrijvende realiseer ik me dat het eerder een accentverschuiving is. Ik wil bewuster kunnen kiezen tussen de veiligheid van P&C, en de vrijheid van E&L. Haha, ik hou ook teveel van plannetjes maken om het helemaal los te laten. Daarbij, zoals gezegd, het is ook een waardevolle vaardigheid om te hebben.
Bij dit proces heeft mijn sabbatical me wel erg geholpen, overigens. Het is in de hectiek van het dagelijks leven (met vrienden, familie, sport, werk, hobby’s) erg complex om te achterhalen wat er nou precies niet goed gaat. Rust helpt, maar ook dat bleek lastig voor mij: mijn hersens draven altijd door (zowel in positieve als negatieve zin), plus het feit dat er ineens wel tijd is om onzekerheid en angst in alle rust te ervaren. Ik vond het erg boeiend en confronterend tegelijkertijd om te zien hoe mijn systeem reageerde. Tsja, het werd wel even duidelijk dat ik bepaald niet altijd ‘achter het stuur’ zit.
Inmiddels ben ik klaar om het drukke leven weer in te springen. Het zal wel een interessante gewaarwording worden. Ik zie het al voor me: “Ho, ik voelde onzekerheid. Wat voelde ik precies? Waar? Wat was de oorzaak? Shit, er praat iemand tegen me en ik zit in een meeting. Ik schrijf het wel op. Damn, nu heb ik het gesprek niet gevolgd.”. Haha, laat ik maar wat liever zijn voor mezelf, en me de ruimte geven om de skill op te bouwen.
Dat waren mijn spinsels weer voor vandaag. Ik blijf het proces van schrijven erg fijn vinden om gedachten te ordenen. Vandaag was ik eigenlijk begonnen met schrijven over een ander onderwerp, maar bovenstaande tekst rolde er als het ware uit. Fijn toch? Zoals altijd, heb je inzichten om te delen, voel je dan vrij om contact op te nemen via LinkedIn, of via martijn@martijn-onderwater.nl. Mocht je je afvragen waarom je niet onder deze blog kan reageren: ik krijg steeds bots die berichten willen plaatsen, dus de reacties staan uit. Bedankt dat je de tijd hebt genomen om mijn bericht te lezen, en tot de volgende keer!
/Martijn